Leerlingen met een meervoudige complexe handicap hebben zowel een ernstige verstandelijk handicap als ernstige motorische beperkingen. Vaak is er ook sprake van gezichts- of gehoorstoornissen en epilepsie. Eet- en voedingsstoornissen komen veelvuldig voor bij deze mensen. Vaak hebben zij luchtweginfecties. De wisselwerking tussen twee of meer stoornissen versterkt de complexiteit van de handicaps. Door de verschillende handicaps verminderen de mogelijkheden tot compensatie. Bij kinderen met een ernstige meervoudige handicap liggen heel verschillende oorzaken aan de basis van een meervoudig complexe handicap. Chromosomale afwijkingen, stofwisselingsziekten, aangeboren hersenletsel, geboortetrauma, bijv. ernstig zuurstofgebrek, ernstige infecties tijdens de zwangerschap of erna, bijv. hersenvliesontsteking, een zwaar trauma, bijv. een ernstig ongeluk, kunnen leiden tot een ernstige meervoudige handicap.
Gevolgen
De verschillen in verstandelijke, motorische en zintuiglijke beperkingen leiden in hun unieke combinatie tot een eigen beeld. Kinderen die als meervoudig complex gehandicapt worden aangeduid, hebben een verstandelijk niveau dat met de bestaande standaardtests niet te testen is. Grofweg kan men spreken van een verstandelijke ontwikkeling tot ongeveer twee jaar.
De motorische beperkingen zijn zeer ernstig, variërend van spasticiteit aan alle ledematen tot een gehele of gedeeltelijke spierzwakte. Wanneer er nog extra stoornissen zijn in de vorm van epilepsie, visus of auditieve stoornissen verloopt de ontwikkeling nog moeizamer. De aard en de mate van de motorische handicap zijn bepalend voor de ontwikkeling. Kleine verschillen in motorische mogelijkheden, bijvoorbeeld het al of niet iets kunnen vastpakken, hebben grote gevolgen. In staat zijn tot oogcontact of een reactie geven bij het horen van zijn naam zijn belangrijk bij het maken van contact. Kinderen met een meervoudig complexe handicap zijn voor alle aspecten van hun bestaan afhankelijk van de zorg van anderen en blijven dat gedurende hun hele leven.